08 feb 2021 Winter op de akker
In de winter – en zeker in lockdown – lijkt alles om ons heen stil te vallen. Geldt dat ook voor de bodem? We vroegen het aan Freek Mennen, boer bij LOCOtuinen Maastricht.
LOCOtuinen Maastricht is een biologische zelfoogstakker aan de oostrand van Maastricht waar de leden in het seizoen wekelijks hun verse groente kunnen oogsten. Het uitgangspunt bij deze in 2014 opgerichte CSA (Community Supported Agriculture) is lokale coproductie: mensen krijgen meer verbondenheid met en invloed op de voedselproductie, doordat ze er als lid mede de verantwoordelijkheid voor nemen.
Freek Mennen coördineert voor LOCOtuinen als ondernemer en tuinder het teeltplan en verzorgt de teelt van alle groenten. Als samenwerkingsvorm hebben Freek en de coöperatieve vereniging een vennootschap gekozen, waarin Freek de actieve vennoot is, en de coöperatieve vereniging de stille vennoot. In 2019 en (beperkt) in 2020 leverde LOCOtuinen ook groente aan Gedeelde Weelde. Door de drukte is dat nu niet meer mogelijk, zegt Freek, en is de oogst alleen beschikbaar voor leden. Freek hoopt dit in de toekomst weer te kunnen doen. “Ik vind het erg jammer dat ik nu niet meer kan leveren aan ondernemingen zoals Gedeelde Weelde, hopelijk kunnen we dit in de toekomst weer oppakken.”
Bij Gedeelde Weelde staat het begin van het jaar in teken van extra aandacht voor een goede gezondheid (zie de jaarkalender). Wat betekent een goede gezondheid voor een tuinder als Freek en specifiek in dit seizoen? “Bij
LOCOtuinen staat bodemgezondheid centraal”, vertelt hij. “Een gezonde bodem biedt de juiste omstandigheden voor de groei van een vitaal gewas. In de winter is de bodem in rust. De bodem wordt niet verstoord door grondbewerkingen of oogst en het bodemleven krijgt alle ruimte om zich voort te bewegen en te ontwikkelen.”
Over de begroeiing zegt Freek het volgende: “De bodem is grotendeels begroeid met allerlei soorten groenbemesters. Die doorwortelen de bodem mooi, om een mooie luchtige bodem na te laten. Ze binden voedingstoffen in zich om die in het voorjaar weer vrij te laten komen. Het organische stofniveau wordt verhoogd, waardoor de bodem later beter vocht kan vasthouden. De bladmassa vormt een vangnet om (zware) regenbuien op te vangen.”
En wat gebeurt er nu in de winter als het echt koud is? De lage temperaturen hebben juist een positief effect, legt Freek uit: “Bij strenge vorst bevriest het vocht in de bodem, de waterdeeltjes zetten dan uit waardoor de klei uiteen valt in kleine deeltjes. Resultaat is een mooie kruimelige bodem om je gewassen in telen. In de winter vinden belangrijke processen plaats om de bodem in balans te houden.”